ပန္းတုိင္

လြန္ခဲ့ သည့္ရက္က ေပါင္းတည္ၿမိဳ႕၊ ဘုရား ငါးဆူရြာ ကြ်န္းပင္ေက်ာင္း ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးဇာေနယ်ထံ ကြ်န္ေတာ္တို႔ မိတ္ေဆြ တစ္စု အဖူးေျမာ္ ေရာက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး က သက္ေတာ္ ၈၅ ႏွစ္ရွိၿပီ။ ဆရာေတာ္ႀကီး ၏ အမူအရာတို႔က တည္တည္ ၾကည္ၾကည္ ရွိလွပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ အနီး၌ ထိုင္ေန ရသည္မွာ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္း ရွိလွပါသည္။ ေလာကဝတ္ စကားတို႔ ၿပီးဆံုးေသာ အခါ၌ ဆရာေတာ္ႀကီးက တစ္စံု တစ္ရာေသာ တရား သေဘာကို မိန္႔ၾကား လိုသည့္ အေနျဖင့္ `ကိုးဆယ့္ ေျခာက္ပါး ေရာဂါေတြ ဆိုတာကို သိၾက သလား’ ဟု ေမးပါသည္။ အနာမ်ိဳး ၉၆ပါး ဆိုသည္ကို ၾကားဖူး ေနေသာ္လည္း အမ်ိဳးအမည္ ေတြကို မေရတြက္ တတ္ပါ။ တစ္ေယာက္ တစ္မ်ိဳး မွတ္မိသမွ် ေရာဂါအမည္ ေတြကို ဆိုေနမိၾကပါသည္။ ဤတြင္ ျပံဳး၍ နားေထာင္ ေနေသာ ဆရာေတာ္ႀကီးက အနာ အမ်ိဳး ၉၆ ပါးကို ေရတြက္ျပေနပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ေရတြက္ ျပသည္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔က ေနာက္မွ လိုက္၍ မနည္းႀကီး ေရးမွတ္ေနၾကရပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး၏ မွတ္ဥာဏ္ ေတြက ေကာင္းေနတုန္း ပါလားဟု ေတြးရင္း ၾကည္ညိဳ စိတ္ေတြ ျဖစ္ေနပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီးက ၉၆ ပါးေရာဂါတို႔ကို သာမက ယေန႔အခါ၌ ကမၻာတြင္ ျဖစ္ေနသည့္ ေရာဂါတို႔အထိ ေရာဂါေတြ မ်ားပံုကို ေျပာျပ ေနပါသည္။ ထို႔ေနာက္ သုတၲံေဒသနာတစ္ခုကို ရြတ္ဆိုပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီး ရြတ္ဆိုျပေသာ သုတၲံေဒသနာေတာ္မွာ အဂၤုတၲရ နိကာယ္-စတုတၳပဏၰာသက - စတုတၳ နိပါတ္မွလာ သည့္ `ေရာဂါသုတ္’ ျဖစ္သည္ဟု သိရပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီးက ေအာက္ပါကဲ့သို႔ ျမန္မာလို နားလည္ေအာင္ ျပန္ဆိုျပပါသည္။ `ရဟန္းတို႔..ေရာဂါတို႔သည္ ဤႏွစ္မ်ိဳး တို႔တည္း။ အဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးတို႔နည္းမူ.. ကိုယ္၌ ျဖစ္ေသာေရာဂါ၊ စိတ္၌ျဖစ္ေသာေရာဂါတို႔ တည္း။ ရဟန္းတို႔...တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ကိုယ္၌ ေရာဂါမရွိျခင္းကို ဝန္ခံကုန္ေသာ သတၲဝါ၊ ႏွစ္ႏွစ္တို႔ပတ္လံုး၊ သံုးႏွစ္တို႔ပတ္လံုး၊ ေလးႏွစ္ တို႔ပတ္လံုး၊ ငါးႏွစ္တို႔ပတ္လံုး၊ ဆယ္ႏွစ္ တို႔ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္တို႔ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ သံုးဆယ္တို႔ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ေလးဆယ္တို႔ ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ငါးဆယ္တို႔ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ တစ္ရာ.. အႏွစ္တစ္ရာ အလြန္... ေရာဂါမရွိ ျခင္းကို ဝန္ခံကုန္ေသာ လူသတၲဝါတို႔ကို ေတြ႕ ျမင္ႏိုင္ကုန္၏။ ရဟန္းတို႔... ရဟႏၱာပုဂၢိဳလ္ မွတစ္ပါး တစ္ခဏမွ်လည္း စိတ္၌ ေရာဂါမရွိ ျခင္းကို ဝန္ခံေသာ သတၲဝါတို႔ကိုမူ ေလာက၌ အလြန္ျမင္ေတြ႕ရခဲကုန္၏’ (၇-ေရာဂသုတ္-၄ စတုတၳပဏၰာသက၊ စတုတၳနိပါတ္-အဂၤုတၲရနိကာယ္) ဤသုတၲံကို ဆရာေတာ္ႀကီးက ကြ်န္ေတာ္ တို႔ နားလည္ေအာင္ ထပ္ၿပီး ေအာက္ပါကဲ့သို႔ ရွင္းျပျပန္ပါသည္။ ေလာကမွာ လူေတြမွာ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါ ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္လို႔ ျမတ္စြာဘုရားက ရဟန္းေတြ ကို ရွင္းျပေနတာ။ ဘယ္လိုေရာဂါႏွစ္မ်ိဳးလဲ ဆိုေတာ့ လူရဲ႕႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္မွာ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါက တစ္မ်ိဳး။ ၿပီးေတာ့ လူရဲ႕စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါ က တစ္မ်ိဳး...။ ဒီလိုေရာဂါႏွစ္မ်ိဳး ႏွစ္စား ရွိတယ္တဲ့။ အခ်ိဳ႕ေသာ လူေတြဟာ က်န္းမာ ေရးေကာင္းၾကတယ္။ ဒီလိုက်န္းမာေရး ေကာင္းတဲ့၊ က်န္းက်န္းမာမာရွိတဲ့ လူေတြကို ေလာကမွာ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕လူေတြဟာ က်န္းမာလိုက္ၾကတာ။ တို႔မ်ား တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ဘာေရာဂါမွ မရွိဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။ တစ္ႏွစ္ လံုးလံုး ေရာဂါဆိုလို႔ ဘာမွမရွိဘဲ က်န္းမာပါ တယ္လို႔ ဝန္ခံေျပာသူေတြကို ေတြ႕ႏိုင္တယ္တဲ့။ အဲဒီလိုပဲ ႏွစ္ႏွစ္ပတ္လံုး၊ သံုးႏွစ္ပတ္လံုး၊ ေလးႏွစ္၊ ငါးႏွစ္ ပတ္လံုး အေကာင္းပကတိ ဘာေရာဂါမွမရွိဘဲ က်န္းမာလ်က္ရွိတယ္လို႔ ေျပာသူေတြ၊ ဝန္ခံသူေတြ ရွိတယ္တဲ့။ သူတို႔ ထက္ က်န္းမာသူေတြ ရွိေသးတယ္။ အဲဒီလူ ေတြကေတာ့ ငါးႏွစ္ မကဘူး၊ ဆယ္ႏွစ္ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ပတ္လံုး၊ အႏွစ္သံုးဆယ္ပတ္လံုး၊ အႏွစ္ေလးဆယ္၊ အႏွစ္ ငါးဆယ္ပတ္လံုး ဘာ ေရာဂါမွ သူတို႔မွာ မျဖစ္ဘဲ က်န္းက်န္းမာမာ ရွိတယ္လို႔ ေျပာသူေတြ၊ က်န္းမာတယ္လို႔ ဝန္ခံ သူေတြ ေလာကမွာ ရွိတယ္တဲ့။ အႏွစ္တစ္ရာ မက အႏွစ္တစ္ရာလြန္သည္အထိ ဘာေရာဂါမွ မရွိဘဲ က်န္းမာေနတယ္လို႔ ဝန္ခံတဲ့သူေတြ ရွိ တယ္။ ဒီလိုလူေတြကို ေလာကမွာ ေတြ႕ႏိုင္ တယ္တဲ့။ ဗုဒၶသာသနာက ရွင္ဗာကုလမေထရ္ ႀကီးဟာ အသက္ေတာ္ ၁၆၀ ရွည္တယ္။ အဲဒီ သက္ေတာ္ ၁၆၀ တိုင္ေအာင္ ရွင္ဗာကုလမေထရ္ဟာ က်န္းမာ လ်က္ရွိတယ္။ ဘာေရာဂါမွ မရွိဘဲ မေထရ္ျမတ္ႀကီးဟာ က်န္းမာေနတယ္။ ဒီမွာ ဆိုလိုတာက...႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္မွာျဖင့္ ဘာေရာဂါမွ မရွိဘဲ က်န္းမာတဲ့သူေတြကို ေလာကမွာ ေတြ႕ႏိုင္ျမင္ႏိုင္တယ္။ ဒီလိုႏွစ္ေတြ ကာလေတြ အမ်ားႀကီး ၾကာေအာင္ ႐ုပ္ခႏၶာ ကိုယ္မွာ ေရာဂါတစ္စံုတစ္ရာမရွိဘဲ က်န္းမာ ၾကသူေတြ ရွိေနတယ္။ ဒီလိုရွိေနသူေတြကို တကယ္ပဲ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့...တဲ့။ စိတ္မွာ ေရာဂါမရွိဘဲ စိတ္မွာ ေဖာက္ျပန္ေထြ ျပားတဲ့ စိတ္ေရာဂါတစ္စံုတစ္ရာမရွိဘဲ ပကတိ စိတ္က်န္းမာျခင္း ျပည့္စံုစြာနဲ႔ အသက္ရွင္ေန သူမ်ိဳးကိုေတာ့ (ရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္မွလြဲ၍) ဘယ္မွာမွ မေတြ႕ျမင္ႏိုင္ဘူးတဲ့။ ႐ုပ္ကိုယ္ခႏၶာမွာ ႏွစ္ကာလ အဘယ္မွ်ၾကာေအာင္ ေရာဂါမရွိဘဲ က်န္းမာ စြာရွိပါတယ္လို႔ ဝန္ခံသူမ်ိဳး ရွိေပမဲ့ စိတ္မွာေတာ့ ေရာဂါမရွိပါဘူး၊ စိတ္က်န္းမာပါတယ္လို႔ ဝန္ခံ ႏိုင္သူမ်ိဳး (ရဟႏၱာကလြဲၿပီး) ေလာကမွာ မရွိဘူး တဲ့။ ရဟႏၱာကလြဲၿပီး တစ္ခဏမွ်လည္း စိတ္ မွာ ျဖစ္တဲ့ေရာဂါမရွိျခင္းကို ဝန္ခံႏိုင္တဲ့သူမ်ိဳး အလြန္႔အလြန္ေတြ႕ရခဲတယ္တဲ့။ ဟုတ္တယ္။ အင္မတန္ကို ေတြ႕ရခဲတယ္။ ပုထုဇဥ္လူသတၲဝါေတြရဲ႕ စိတ္မွာ အျမဲလို စိတ္ ေရာဂါေတြျဖစ္ေနတယ္။ လူမွာ လိုတာကို မရ၊ ရျပန္ေတာ့ မလိုခ်င္ဆိုတဲ့ မေက်နပ္ ေရာဂါ၊ မေက်နပ္ႏိုင္တဲ့စိတ္ေရာဂါေတြ အျမဲလို ျဖစ္ေန တတ္တယ္။ လိုခ်င္တာနဲ႔ ရလာတာ တလြဲ တေခ်ာ္ျဖစ္ေနလို႔ စိတ္မခ်မ္းသာတဲ့ေရာဂါ ျဖစ္တယ္။ လိုခ်င္တာကို ရလာတယ္ပဲထား၊ အခ်ိန္ ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် အဲဒီရေနတာက သူ႔ အတြက္ ႐ိုးသြားတယ္။ သူ႔ကို အရင္ကလို ေက်နပ္ၾကည္ႏူးမႈ မေပးေတာ့ဘူး။ ဒီအခါမွာ အသစ္ အသစ္၊ သူ႔ထက္ သူ႔ထက္သာတာကို ေတာင့္တတယ္။ လိုခ်င္ျပန္တယ္။ အသစ္ အသစ္ကို မရျပန္တဲ့အခါ စိတ္မၾကည္မသာ ျဖစ္တယ္။ မေမြ႕မေလ်ာ္ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္က အင္မတန္ လိုလားေတာင့္တေန တာကို ရတဲ့အခါမွာလည္း... ရျခင္းနဲ႔အတူပဲ အဲဒီ ကိုယ္ အင္မတန္ျမတ္ႏိုးေနတဲ့အရာ ပ်က္စီးသြားမွာ စိုးတယ္။ တစ္မ်ိဳးတစ္ဖံုျဖစ္ သြားမွာကို ေၾကာင့္ၾကစိုးရိမ္တယ္။ ကိုယ္ အင္မတန္ျမတ္ႏိုး တန္ဖိုးထားတဲ့သူ၊ အင္မတန္ ျမတ္ႏိုးတန္ဖိုးထားတဲ့အရာကို သူတစ္ပါးထံ ေရာက္သြားမွာ၊ သူတစ္ပါးဆီကို ေရႊ႕ေျပာင္း သြားမွာကို အင္မတန္ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔တယ္။ လူမွာက...ျဖစ္ခ်င္တာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကလည္း အမ်ား ႀကီးပါပဲ။ ျဖစ္ခ်င္တာေတြ မျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ လူဟာစိတ္ပ်က္တယ္။ ဆုတ္နစ္တဲ့စိတ္ေတြ ျဖစ္လာတယ္၊ အားငယ္မႈေတြ ျဖစ္တယ္၊ စိတ္ဓာတ္ေတြက်တယ္။ ျဖစ္ခ်င္တာ မျဖစ္လာရ ေကာင္းလားဆိုၿပီး ေဒါသေတြျဖစ္တယ္။ အလို မက်ႏိုင္တဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြ အဖိစီးခံရတယ္။ ဒီအခါမွာ လူဟာ စိတ္ဓာတ္မက်ဖို႔၊ အားငယ္ စိတ္ပ်က္ျခင္းမျဖစ္ဖို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္ၿပီး ဆံုးမတယ္။ အားမာန္သတၲိေတြေမြးဖို႔ ႀကိဳးစားရ တယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာေတြ ျဖစ္ကိုျဖစ္ လာရမယ္လို႔ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြကိုလည္း တည္ေဆာက္ရျပန္တယ္။ စိတ္ဓာတ္ကို ျမႇင့္ရ ျပန္တယ္။ ဆံုးမရင္း၊ အားတင္းရင္း၊ ယံုၾကည္ခ်က္ေတြတည္ေဆာက္ရင္း ကိုယ့္စိတ္ ေရာဂါကို ကိုယ္ျပန္ကုသရင္းက လူဟာ စိတ္ေမာရျခင္းေတြ၊ စိတ္ အလုပ္႐ႈပ္မႈေတြ ျဖစ္ရျပန္ပါေရာ။ လူဟာ ေျပာခဲ့တဲ့ ျဖစ္ခ်င္တာ မျဖစ္ရတာမ်ိဳးေတြ၊ ေမွ်ာ္လင့္သလို မျဖစ္တာမ်ိဳးေတြနဲ႔၊ တျခားအခက္အခဲ ေတြနဲ႔ မၾကံဳမေတြ႕ရဘဲ ေအးေအး ေဆးေဆးေနရတာကိုပဲပ်င္း၊ မုန္းမႈ ေတြ ျဖစ္လာတတ္ျပန္တယ္။ တစ္ေန႔ လာလည္းဒီလိုပဲ စားလိုက္၊ အိပ္လိုက္၊ ေနာက္တစ္ေန႔လာလည္း ဒီလိုပဲ စား လိုက္၊ အိပ္လိုက္။ ဒီလူေတြနဲ႔ပဲေတြ႕၊ ဒီျမင္ကြင္းေတြကိုပဲ ျမင္ေနရ ေတြ႕ေနရ၊ ဒီလူေတြရဲ႕ ဒီစကားေတြပဲ ၾကားၾကား ေနရတဲ့ အျဖစ္ေတြကိုပ်င္း၊ မုန္းလာ တယ္။ ၿငီးေငြ႕လာတယ္။ ဘာထူးျခား ခ်က္မွမရွိဘဲ တစ္ေန႔ၿပီးတစ္ေန႔ ျဖတ္ေက်ာ္ရင္း အသက္ရွင္ေနရတာကို ၿငီးေငြ႕တဲ့ ပ်င္းမုန္းတဲ့ေရာဂါကို လူဟာ ခံစားရျပန္တာပဲ။ လူဟာ တစ္ကိုယ္ထီးတည္း မေနႏိုင္ဘူး။ တစ္ကိုယ္ထီးတည္း ေနရတာကို ၿငီးေငြ႕တယ္။ အထီးက်န္ ေရာဂါကို ခံစားရတယ္။ ဒီအခါမွာ လူဟာ ...အေပါင္းအေဖာ္ေတြနဲ႔ ေနခ်င္တယ္။ လူ႔ အသိုက္အဝိုင္းနဲ႔ ေနခ်င္တယ္။ သိုက္သိုက္ ဝန္းဝန္းနဲ႔ လူေတြနဲ႔ေနရမွ ေပ်ာ္ရႊင္ရမယ္လို႔ ထင္တယ္။ လူေတြနဲ႔ အေပါင္းအေဖာ္ေတြနဲ႔ အတူေနရျပန္ေတာ့လည္း လူမႈျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးကို ၾကံဳရျပန္တယ္။ မိမိက ခ်စ္သူ ခင္သူ ျမတ္ႏိုးသူေတြရွိသလို မိမိက မုန္းသူ၊ ၾကည့္မရသူေတြ အမ်ားႀကီးကိုလည္း ၾကံဳ ေတြ႕လာရတာပဲ။ လူဟာ ခ်စ္ျခင္းနဲ႔ မုန္းျခင္း ၾကားမွာ ဗ်ာမ်ားေနတတ္တဲ့ သတၲဝါပါပဲ။ မမုန္းမခ်စ္တဲ့၊ မူမွန္တဲ့စိတ္မ်ိဳး လူမွာ မရွိ တတ္ဘူး။ ခ်စ္လိုက္၊ မုန္းလိုက္နဲ႔ ဗ်ာမ်ားတတ္ တဲ့ေရာဂါကိုပဲ လူဟာရေနတယ္။ ခ်စ္ျခင္း၊ မုန္းျခင္းကို အမွ်႐ႈႏိုင္တဲ့စိတ္မ်ိဳး၊ မူမွန္တဲ့ စိတ္မ်ိဳးမရွိတတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပုထုဇဥ္လူ သတၲဝါေတြကို `ဥမၼတၲေကာ’ ေတြ၊ အ႐ူးေတြ၊ စိတ္မမွန္သူေတြလို႔ ေျပာတာပဲ။ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ... မေျပ လည္မႈေတြေၾကာင့္ လူဟာ တျခားလူေတြနဲ႔ ပဋိပကၡေတြျဖစ္တယ္။ ပဋိပကၡေတြ မ်ားလာေတာ့ မုန္းတီးမႈေတြ အျပန္အလွန္္ ျဖစ္တယ္။ မုန္းတီးမႈ ေရာဂါေတြ ရင့္လာရင္ တစ္ဦးက တစ္ဦးကို ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ထိပါးေစာ္ကား ရန္စမႈေတြ လုပ္မိတယ္။ တစ္ဖက္သူရဲ႕ အက်ိဳး စီးပြားကို ပ်က္ေအာင္ဖ်က္တယ္။ တစ္ဖက္သူရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားေတြ ပ်က္သြားတာ ျမင္ရင္ ဝမ္းသာတယ္။ ဒီေန႔ ကမၻာႀကီးမွာ မုန္းတီးမႈေတြ၊ မာန၊ အာဃာတေတြနဲ႔ တစ္ဖြဲ႕က လူေတြက တျခားတစ္ဖြဲ႕က လူေတြကို သတ္ျဖတ္ဖ်က္ဆီး ေနၾကတယ္။ ဒါေတြကို ေန႔စဥ္ၾကားသိေနရ တာပဲ။ လူ႔စိတ္မွာ ေဒါသေတြျဖစ္လာၿပီဆိုရင္... ေဒါသျဖစ္သူမွာေရာ၊ အျခားသူေတြမွာပါ အက်ိဳးမဲ့ပ်က္စီးျခင္းေတြ ျဖစ္ႏိုင္တာပဲ။ အဂၤုတၲရနိကာယ္-သတၲကနိပါတ္ ေကာဇန သုတ္မွာ ျမတ္စြာဘုရားက ေဒါသေတြရဲ႕ အျပစ္ ေတြကို ေျပာျပထားတာ ရွိတယ္။ အမ်က္ ေဒါသေတြျဖစ္ေနတဲ့သူဟာ... (၁) ႐ုပ္အဆင္းမလွေတာ့ဘူးတဲ့။ ေဒါသေတြ ဝင္ေနရင္ မူလက လွပတင့္တယ္သူရဲ႕ ႐ုပ္ လကၡဏာဟာလည္း အ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္ သြားေရာ။ မ်က္ႏွာေန မ်က္ႏွာထားဟာ မာေက်ာၾကမ္းတမ္းၿပီး တင့္တင့္တယ္တယ္ မရွိေတာ့ဘူး။ (၂) ေဒါသဆိုတဲ့ေရာဂါ စိတ္မွာ ပူးကပ္ေနၿပီ ဆိုရင္ အဲဒီေဒါသ ျဖစ္ေနသူ၊ ေဒါသစိတ္ေရာဂါ ရေနသူဟာ ညမွာ ေကာင္းစြာမအိပ္ႏိုင္ေတာ့ ဘူး။ ကိုယ္မုန္းတဲ့သူကို ျမင္ေယာင္ၿပီး လက္စားေခ်ခ်င္တာေတြ၊ တံု႔ျပန္လိုက္ခ်င္တာ ေတြနဲ႔ အံတႀကိတ္ႀကိတ္ျဖစ္၊ စိတ္ေတြပူေလာင္၊ ဒီေတာ့ ေကာင္းစြာမအိပ္စက္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ (၃) ေလာကကိစၥေတြ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ ဒါမွ မဟုတ္ ဆက္ဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားျပဳမူမႈေတြ လုပ္ရာ မွာ ေဒါသအမ်က္ေတြ စိတ္ထဲဝင္ေနရင္ အက်ိဳး ရွိတာကိုတာ့ အက်ိဳးရွိတယ္လို႔ မထင္ျမင္ႏိုင္ ျဖစ္တယ္။ အက်ိဳးမဲ့တာကိုေတာ့ အက်ိဳးရွိတယ္လို႔ လြဲမွားစြာ ထင္ျမင္မႈေတြျဖစ္တယ္။ ဒီလို ျဖစ္ေတာ့...အဆံုးအျဖတ္ေတြ မွားကုန္တယ္။ အဆံုးအျဖတ္ေတြ မွားကုန္ေတာ့ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈ ေတြဟာ မွားကုန္ေရာ။ အက်ိဳးမဲ့ေတြ ျဖစ္ကုန္ေရာ။ (၄) ေဒါသေတြနဲ႔ အဆံုး အျဖတ္ေတြမွား၊ အသိအျမင္ေတြ မွားေနတဲ့သူဟာ တရား႐ံုးေတြဆီ ေရာက္လိုေရာက္၊ ဒီကိုေရာက္ၿပီး ေငြေတြကုန္တယ္။ ကိုယ့္စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြပ်က္တယ္။ ဒီေတာ့ စီးပြားဆုတ္ယုတ္မႈ ျဖစ္ေတာ့တာပဲ။ ဒါတင္မကဘူး။ (၅) ေဒါသအမ်က္ေတြနဲ႔ မဆင္မျခင္ လုပ္မိလုပ္ရာေတြကို လူမဆန္စြာလုပ္မိလို႔၊ လူႀကီး လူေကာင္းလို မျပဳမူမိလို႔ ဂုဏ္သိကၡာ ေတြလည္း က်ဆင္းသြားႏိုင္တယ္။ (၆) ေဒါသ အမ်က္ႀကီးတဲ့သူ၊ စိတ္ဆိုးေရာဂါကပ္ေနသူကို ဘယ္သူ မွ မခ်စ္ခင္၊ မျမတ္ႏိုး၊ မေလးစားဘူး။ ေဒါသ ေတြႀကီးေနရင္ အဲဒီေဒါသႀကီးသူကို မိတ္ေဆ ြေတြက ဆက္မေပါင္းသင္းခ်င္ၾကဘူး။ ဒီေတာ့ ေဒါသႀကီးသူမွာ မိတ္ေဆြေတြ ေလ်ာ့ပါးသြား တတ္တယ္။ (၇) အမ်က္ေဒါသေတြရွိသူဟာ အဲဒီ ေဒါသ စိတ္ေတြနဲ႔ အကယ္၍မ်ား ေသလြန္သြားရင္ မေကာင္းတဲ့ အပယ္ဘံုေတြကို ေရာက္ႏိုင္တယ္ တဲ့။ ေျပာခဲ့တဲ့ ကိုယ္မွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ၊ ၉၆ ပါးေရာဂါေတြဟာ လူကို ႏွိပ္စက္မယ္ဆိုရင္ ဒီဘဝတြင္သာ ႏွိပ္စက္ႏိုင္တာ။ ေနာင္ဘဝကို လိုက္ၿပီး ေရာဂါအနာက ႏွိပ္စက္မွာမဟုတ္ဘူး။ အခု စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ စိတ္ဆိုးျခင္း၊ ေဒါသေရာဂါ ကေတာ့ သံသရာကိုပါလိုက္ၿပီး ဆိုးက်ိဳးေတြ ေပးႏိုင္တယ္။ ေဒါသလႊမ္းမိုးတဲ့သူဟာ အကယ္၍မ်ား သူ႔အျပဳအမူ အေျပာအဆိုေတြဟာ သာမန္လူေတြ အေပၚမဟုတ္ဘဲ သူေတာ္စင္ေတြ၊ ဘုရားရဟႏၱာ တို႔လို ပုဂိၢလ္ေတြအေပၚမ်ား မွားလိုက္မိလို႔ ကေတာ့ အဲဒီအမွားေၾကာင့္ အင္မတန္ အျပစ္ ႀကီးေလးတဲ့သက္ေရာက္မႈေတြျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ ကႆပျမတ္စြာဘုရားရွင္ လက္ထက္ တုန္းက အင္မတန္ ႀကီးပြားတိုးတက္လို၊ ခ်မ္းသာလိုတဲ့ လယ္သမားတစ္ဦးရွိတယ္တဲ့။ ႀကီးပြားတိုးတက္ေရးကို လိုလားသူဆိုေတာ့ အလုပ္နဲ႔လက္နဲ႔ မျပတ္ေအာင္ကို ႀကိဳးစား လုပ္ေဆာင္တတ္တဲ့သူျဖစ္တယ္။ တစ္ေန႔မွာ... အဲဒီလယ္သမားရဲ႕မိတ္ေဆြေတြဟာ လွဴဖြယ္ ဝတၳဳေတြ၊ ပန္းနံ႔သာေတြကို သယ္ေဆာင္ၿပီး ေတာ့ ကႆပျမတ္စြာဘုရားထံ တရားနာ သြားဖို႔ ထြက္ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီမိတ္ေဆြေတြဟာ ေစာေစာက အလုပ္နဲ႔လက္နဲ႔ မျပတ္လုပ္ၿပီး ႀကီးပြားခ်င္တဲ့ လယ္သမားကို တရားနာသြား ရေအာင္လို႔ အတင္းပဲ ဝင္ေခၚၾကတယ္။ ဒီလို အတင္းေခၚတာကို ခုနလယ္သမားက စိတ္ဆိုး တယ္။ သူ႔ကို တရားနာေခၚျခင္းဟာ သူ႔ကို တမင္သက္သက္ အလုပ္ပ်က္ေအာင္ လုပ္တာပဲ လို႔ထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္သူက သူ႔ကို လာေခၚ တဲ့ မိတ္ေဆြေတြကို `တရားလိုက္နာေပမဲ့ မင္းတို႔ ဘုရားက ငါ့ကို မကယ္ဘူး။ ငါ့လယ္ကို သူကူၿပီး ထြန္ေပးမွာမဟုတ္ဘူး။ ငါ့လယ္ကို ငါသာ ထြန္ရမွာ။ စီးပြားပ်က္မည့္ တရားကို ငါ လိုက္မနာႏိုင္ဘူး’ လို႔ ေျပာလႊတ္တယ္။ အဲဒီလိုကႆပဘုရားကို ဝစီကံနဲ႔ျပစ္မွား ေျပာဆိုလိုက္မိလို႔ ေသတဲ့အခါမွာ အဲဒီလယ္ သမားဟာ ေက်ာက္ကမ္းပါးယံမွာ သံထြန္ သြား၊ သံထြန္တံုး၊ သံႀကိမ္လံုးနဲ႔... ႏြား ႏွစ္ေကာင္ကလည္း တကယ့္ႏြားမဟုတ္တဲ့ သူ႔စိတ္ထင္ ႏြားေတြနဲ႔ လယ္ထြန္ေနရတဲ့ ၿပိတၲာ ျဖစ္သြားတယ္တဲ့။ အဲဒီၿပိတၲာဟာ ေက်ာက္ ကမ္းပါးယံႀကီးကို လယ္အမွတ္နဲ႔ ထြန္ေနတာ ဆိုေတာ့... ဘာျဖစ္မွာတဲ့လဲ။ မစိုက္ရ မပ်ိဳးရ ဘာစားစရာမွလည္းမရ။ အငတ္ငတ္ အျပတ္ ျပတ္နဲ႔။ ပါးစပ္ကလည္း ႏြားေတြကို ေအာ္ေငါက္ ၿပီး ထြန္ၿပီးရင္း၊ ထြန္ရင္းထြန္ေနလိုက္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာလဲဆိုေတာ့ ေဂါတမျမတ္စြာ ဘုရား ပြင့္ေတာ္မူတဲ့အခ်ိန္အထိတဲ့။ ကႆပ ျမတ္စြာဘုရားနဲ႔ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရွင္တို႔ ၾကားမွာ ဘယ္ေလာက္ႏွစ္ကာလေတြၾကာမယ္ ဆိုတာမွန္းၾကည့္ေပါ့။ႏွစ္ေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္မွာပါ။ တစ္ေန႔မွာ...ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ တပည့္ရဟန္းေတာ္သံုးက်ိပ္ဟာ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရား..ဘုရားအျဖစ္ေရာက္ေတာ္မူခဲ့တဲ့ မဟာေဗာဓိကို ဖူးေျမာ္ခ်င္လို႔ ခရီးထြက္လာခဲ့ ၾကတယ္။ ဒီလိုလာရင္း လမ္းမွာ မ်က္စိလည္ ၿပီး လမ္းေပ်ာက္သြားၾကတယ္။ မ်က္စိလည္ လမ္းေပ်ာက္ေနတာ သံုးရက္ၾကာတယ္။ သံုးရက္လံုးလံုး ရဟန္းေတာ္ေတြ ဆြမ္းမစား ၾကရဘူး။ တဝဲလည္လည္ျဖစ္ေနၾကတယ္။ မၾကာခင္ ခုနကေျပာတဲ့ လယ္ထြန္ေနတဲ့ ၿပိတၲာႀကီးရဲ႕ အနီးအပါးကို ေရာက္လာၾက တယ္။ ရဟန္းေတြကလည္း ၿပိတၲာႀကီးကို တကယ့္လူလို႔ထင္တယ္။ တကယ့္လယ္သမား လယ္ထြန္ေနတာလို႔ ထင္တယ္။ ဒီလို ထင္မွတ္ ၿပီးေတာ့ ရဟန္းေတြက လွမ္းၿပီး `လယ္ထြန္ေနတဲ့ ဒါယကာ...ငါတို႔ ရဟန္းေတြ လမ္းမွားလို႔ မသြားတတ္၊ မလာတတ္ျဖစ္ၿပီး ဆြမ္းငတ္ေန တာ သံုးရက္ရွိၿပီ။ အဲဒါ မဟာေဗာဓိကို ဘယ္က သြားရတယ္ဆိုတာသိရင္ လမ္းျပပါ’ လို႔ ေျပာတယ္။ ဒီအခါမွာ လယ္သမားၿပိတၲာက `အရွင္ဘုရားတို႔ လမ္းမွားၾကတာက ၾကာမွ မၾကာေသးပဲ။ တပည့္ေတာ္ လမ္းမွားခဲ့တာက ေတာ့ ကႆပျမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ ကတည္းကပါပဲ.. အရွင္ဘုရားတို႔။ အရွင္ဘုရား တို႔က လမ္းမွန္ကို သိရင္လည္း တပည့္ေတာ္ကို ျပေတာ္မူခဲ့ၾကပါ’ လို႔ ျပန္ေလွ်ာက္ထားတယ္ တဲ့။ ဒီလယ္သမားၿပိတၲာဟာ ေဒါသဖံုးခဲ့လို႔ ဘဝလမ္းမွန္ကို မသိဘူးျဖစ္ခဲ့ရတာ။ စိတ္ဆိုး ျခင္းဆိုတဲ့ ေဒါသေၾကာင့္ သေဘာထားေတြ မွားတယ္။ ေစတနာေတြမွားတယ္။ ဒီအခါ အလုပ္ေတြ အျပဳအမူေတြမွားတယ္။ လမ္းမွားကို ေလွ်ာက္မိသလို အေတြးမွား၊ ေစတနာမွား ေတြနဲ႔ လုပ္ခဲ့မိတာေတြဟာ မွားတဲ့အလုပ္ေတြ၊ မွားတဲ့အျဖစ္ေတြဆီေရာက္ေတာ့တာပဲ။ သံသရာ ခရီးသြားကို အလြဲအမွားေတြဆီေရာက္ေအာင္ စိတ္ဆိုးေဒါသေတြက ပို႔ႏိုင္တယ္။ တစ္ကိုယ္တည္းမေနႏိုင္တဲ့လူဟာ အေပါင္းအသင္း လူမႈအသိုက္အဝန္းနဲ႔ေနတဲ့ အခါ စိတ္ဆိုးစိတ္ပ်က္ေတြ ျဖစ္ရသလို၊ လူေတြ အေပၚ မနာလိုဝန္တိုတဲ့စိတ္ေရာဂါေတြလည္း ျဖစ္ျပန္တာပဲ။ ကိုယ့္ဝန္းက်င္က လူေတြဟာ ကိုယ့္ထက္ခ်မ္းသာေနမယ္ဆိုရင္ ဝမ္းမသာ တတ္ဘူး။ တျခားသူေတြက မိမိထက္ ဂုဏ္သိကၡာေတြ ျမင့္ေနမယ္၊ အဆင့္အတန္း ေတြ ျမင့္ေနမယ္ဆိုရင္လည္း ဝမ္းမသာႏိုင္ဘူး။ တစ္ဖက္ေသာသူက မိမိထက္ ႐ုပ္ဆင္း လကၡဏာ သာလြန္ေနမယ္၊ ရာထူး ဌာနႏၱရေတြ ျမင့္ေနမယ္၊ အသိုက္အဝန္း အျခံအရံ ေနာက္ လိုက္ေနာက္ပါ တပည့္တပန္းေတြ မိမိထက္ ေပါမ်ားေနမယ္ဆိုရင္လည္း ဝမ္းမသာႏိုင္ဘူး။ `ကိုယ့္ထက္သာမနာလို’ ဆိုတဲ့အတိုင္း မနာလို စိတ္ေတြျဖစ္တယ္။ မနာလိုစိတ္နဲ႔ စိတ္ မၾကည္သာမႈေတြျဖစ္တယ္။ တစ္ဖက္ေသာသူ က မိမိထက္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားသြားရင္၊ ေအာင္ျမင္ထင္ရွားသြားရင္လည္း ဝမ္းမသာ ႏိုင္ဘူး။ တျခားတစ္ပါးသူ ေအာင္ျမင္မႈတစ္ခုကို ရတဲ့အခါ `အခုလို ေအာင္ျမင္မႈရသြားတာကို ဝမ္းသာပါတယ္’ လို႔ ေျပာတတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလိုေျပာတာဟာ တကယ္ဝမ္းသာလို႔ ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ ဟန္လုပ္ၿပီးေျပာေနတာ။ တကယ္က တစ္ဖက္လူေအာင္ျမင္တာကို ႀကိဳက္ကိုမႀကိဳက္ဘူး။ ကိုယ့္ထက္သာသြား တာမ်ိဳးကို မႀကိဳက္ႏိုင္ဘူး။ တကယ္လို႔မ်ား အဲဒီလူကို အစကတည္းက မုန္းခဲ့တဲ့လူဆိုရင္ အခုလို သူရရွိတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈကို ပ်က္စီးသြားေစ ခ်င္တယ္။ ေအာင္ျမင္ေနတာကို ဖ်က္ဆီးခ်င္ စိတ္ေတြေတာင္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ သိပ္မုန္းခဲ့တဲ့ သူျဖစ္ရင္ေတာ့ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ သူ႔ ေအာင္ျမင္မႈကို ဖ်က္ဆီးတာမ်ိဳးကိုေတာင္ လုပ္ႏိုင္တာပဲ။ ကိုယ္မုန္းတဲ့သူ ထင္ေပၚတာ၊ ေက်ာ္ၾကားတာ၊ ေအာင္ျမင္တာ၊ အဆင့္ျမင့္ သြားတာ၊ ဂုဏ္သိကၡာေတြ တိုးသြားတာ၊ ဒါေတြကို မျမင္ခ်င္၊ မၾကားခ်င္တဲ့ စိတ္ေရာဂါ ေတြျဖစ္တယ္။ ကိုယ္မုန္းတဲ့သူမွာ အျခံအရံ ေတြ၊ ေနာက္လိုက္ေတြ၊ အသိုက္အဝန္းေတြ ေပါမ်ားေနတာကို မျမင္လို မၾကားလိုတဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ စဥ္းစားၾကည့္... ဒီေန႔ကမၻာႀကီးကိုၾကည့္ရင္ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး က တျခားလူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ တိုးတက္ေနမႈ၊ ေအာင္ျမင္ေနမႈ၊ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေနမႈကို ဝမ္းမသာႏိုင္ျဖစ္ေနတာမ်ိဳးရွိတယ္။ တိုးတက္ တဲ့၊ ေအာင္ျမင္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းက မိမိအဖြဲ႕ အစည္းအေပၚ လႊမ္းမိုးလာတာကို မလိုလားတဲ့ စိတ္ေတြျဖစ္တယ္။ မိမိလူမ်ိဳးစုကို လာ နည္းေပးလမ္းျပျပဳတာကို မုန္းတီးစိတ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုမုန္းတီးမႈေတြနဲ႔ လူတစ္မ်ိဳးက တစ္မ်ိဳးကို တိုက္ခိုက္ဖ်က္ဆီးတယ္။ ဒီလို ဖ်က္ဆီးရင္း လူမႈပဋိပကၡေတြ ဒီေန႔ကမၻာမွာ အမ်ားႀကီးျဖစ္ေနတယ္။ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးဟာ မိမိတို႔မုန္းတီးတဲ့ အျခားအဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ တိုးတက္မႈ၊ ႀကီးပြားမႈ၊ ေအာင္ျမင္မႈဟူသမွ် အေပၚ ဝမ္းမသာႏိုင္ဘူး။ ဝမ္းမသာတဲ့အျပင္ မနာလို မ႐ႈစိမ့္ေတြျဖစ္လာတယ္။ မုန္းတီးေန တဲ့လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈေတြကို ပ်က္စီး ယိုယြင္းသြားေစခ်င္တယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ကိုယ္ထိ လက္ေရာက္ ဖ်က္ဆီးတယ္။ မိမိမုန္းတီးတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြဆီကို မိမိရဲ႕ လူမ်ိဳးေတြ ေရာက္သြား မွာ ပူးေပါင္းသြားမွာကို စိုးရိမ္တယ္။ ဝန္တိုမႈ ေတြ ျဖစ္တယ္။ မနာလိုမႈ၊ ဝန္တိုမႈ၊ စိတ္ဆိုး၊ စိတ္ပ်က္မႈ ဆိုတဲ့ စိတ္ေရာဂါေတြဟာ ႐ုပ္ခႏၶာကိုယ္မွာ ျဖစ္တဲ့ ၉၆ ပါးေရာဂါေတြလို ကုစားဖို႔ မလြယ္ကူ ဘူး။ မနာလိုဝန္တိုမႈ၊ စိတ္ပ်က္စိတ္ဆိုးမႈေတြ ဟာ အကယ္၍မ်ား နတိၳကဒိ႒ိ၊ အေဟတုက ဒိ႒ိ၊ အကိရိယဒိ႒ိဆိုတဲ့ အယူအေတြးအမွား ေတြနဲ႔ ေပါင္းမိ၊ ေရာမိသြားရင္ မိမိေရာ အမ်ားပါ သိပ္ကို ႀကီးက်ယ္တဲ့ မေကာင္းက်ိဳးေတြ ထြက္ေပၚလာႏိုင္တယ္။ နတိၳကဒိ႒ိ ဆိုတာက ကုသိုလ္လုပ္လုပ္၊ အကုသိုလ္ပဲလုပ္လုပ္၊ အက်ိဳးမရွိဘူးလို႔ ယူဆ တဲ့ အယူဝါဒျဖစ္တယ္။ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ကို ပစ္ပယ္တဲ့ဝါဒဆိုပါေတာ့။ ဘုရားပဲ တည္တည္၊ ေက်ာင္းပဲေဆာက္ေဆာက္၊ အလွဴႀကီးေတြပဲေပးေပး၊ ဒီလိုလုပ္တဲ့ကုသိုလ္ မႈေတြဟာ ဘာမွအက်ိဳးမေပးဘူးလို႔ ျမင္တဲ့ အျမင္၊ ခံယူတဲ့အယူဝါဒ။ ဒီေကာင္းမႈကုသိုလ္ ျပဳမႈေတြဟာ ေနာင္အနာဂတ္ဘဝမွာလည္း ဘာမွအက်ိဳးေပးမႈ မရွိဘူးလို႔ ယူဆတဲ့ဝါဒ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို ေကာင္းတာေတြလုပ္လို႔ အက်ိဳးေပးမႈ မရွိသလို မေကာင္းတဲ့ အကုသိုလ္ေတြ လုပ္လည္း ဘာမွသက္ေရာက္ အက်ိဳးေပးမႈ မရွိဘူးလို႔ ယူဆတယ္။ ဒီအယူအဆရွိေနရင္ ကိုယ္မုန္းတီးတဲ့၊ မနာလိုဝန္တိုျဖစ္ေနတဲ့သူေတြ၊ ဖ်က္ဆီးေခ်မႈန္း သတ္ျဖတ္ပစ္ဖို႔ ဝန္မေလးတဲ့ သူေတြ ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။ အေဟတုကဒိ႒ိဆိုတာက အေၾကာင္းကို ပယ္တဲ့ အယူဝါဒျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ လူျဖစ္လာတာဟာ အတိတ္က ကုသိုလ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးကို အေဟတုက ဒိ႒ိကို လက္ခံသူက မယံုၾကည္ဘူး။ လူတစ္ဦး အသက္ရွည္က်န္းမာတာဟာ၊ ႐ုပ္အဆင္း တင့္တယ္လွပတာဟာ အတိတ္က ကုသိုလ္ ေကာင္းခဲ့တဲ့အတြက္ ဆိုတာမ်ိဳးကို မယံုဘူး။ ဒီလို အေၾကာင္းတရားကို ပယ္ျခင္းဟာ အက်ိဳး တရားကို ပယ္ရာလည္း ေရာက္သြားတာပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အခုေကာင္းတာလုပ္တဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ ေနာင္မွာေကာင္းတဲ့အက်ိဳး ျဖစ္မယ္ဆိုတာကိုလည္း မယံုၾကည္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒီလို မယံုၾကည္ျခင္းဟာ အက်ိဳးကို ပယ္ျခင္းပဲ မဟုတ္လား။ အေၾကာင္းအက်ိဳးကို ပစ္ပယ္သူ ဟာ ေကာင္းတာေတြကို ေရြးခ်ယ္လုပ္ဖို႔ ခဲယဥ္း သြားမွာ အမွန္ပဲ။ အကိရိယဒိ႒ိဆိုတာကေတာ့ ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ဆိုတာမ်ိဳးဟာ ရွိကိုမရွိဘူးလို႔ ယူဆ တဲ့ အယူဝါဒျဖစ္တယ္။ ကုသိုလ္၊ အကုသိုလ္ ကံဆိုတာ မရွိဘူးလို႔ ယူဆေနတဲ့ ဝါဒပဲ။ ဒီေနရာ မွာ အကိရိယဒိ႒ိနဲ႔ ေစာေစာက နတိၳကဒိ႒ိ၊ အေဟတုကဒိ႒ိဆိုတာေတြနဲ႔ ျခားနားပံုကို ေျပာဦးမယ္။ နတိၳကဒိ႒ိက ကုသိုလ္ အကုသိုလ္ ကံရဲ႕ အက်ိဳးေပးမႈမရွိဘူးလို႔ ယူဆ ယံုၾကည္တဲ့ ဝါဒျဖစ္တယ္။ အေဟတုကဒိ႒ိဆိုတာက အတိတ္က ကုသိုလ္ကံ အကုသိုလ္ကံ အေၾကာင္းတရားေတြဟာ အခုဘဝဆီကို လိုက္ၿပီး အက်ိဳးေပးျခင္းမရွိဘူးလို႔ ယံုတဲ့ဝါဒ ျဖစ္တယ္။ အခုေျပာေနတဲ့ အကိရိယဒိ႒ိကေတာ့ ကုသိုလ္ကံ၊ အကုသိုလ္ကံဆိုတာကိုက မရွိဘူး လို႔ ယူဆယံုၾကည္တဲ့ဝါဒကို ဆိုလိုတယ္။ ကုသိုလ္အကုသိုလ္ကံဆိုတာ မရွိဘူးလို႔ ယံုၾကည္ေနတဲ့လူဟာ သူ မုန္းတီးတဲ့ မနာလို ျဖစ္ေနတဲ့သူေတြအေပၚမွာ လိမ္ဖို႔၊ ညာဖို႔၊ မတရားျပဳက်င့္ဖို႔၊ ပ်က္စီးေအာင္ ဖ်က္ဆီးဖို႔၊ အခြင့္သာရင္ သာသလို သူမုန္းတီးစက္ဆုပ္တဲ့ လူေတြကို ညႇင္းဆဲႏွိပ္စက္ဖို႔ ဝန္ေလးမွာ မဟုတ္ဘူး။ လြဲမွားတဲ့ အယူဝါဒေတြနဲ႔ ေပါင္း ေရာၿပီး စိတ္ပ်က္စိတ္ဆိုးအစရွိတဲ့ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြက လူမွာရွိသမွ် မိမိတစ္ဦးခ်င္း အေနနဲ႔လည္း ခ်မ္းေျမ့သာယာမႈမရွိႏိုင္ဘူး။ အျခားသူေတြဟာလည္း ခ်မ္းေျမ့သာယာရွိႏိုင္ မယ္မဟုတ္ပါဘူး။ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါေတြ ဟာ ကိုယ္မွာျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြလို ကုစားရ မလြယ္ကူဘူး။ ဗုဒၶ ျမတ္စြာဘုရားရဲ႕ မဇၩိမပဋိ ပဒါနည္းနဲ႔ပဲ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုစားႏိုင္ တယ္။ တရားဦးျဖစ္တဲ့ ဓမၼစကၠပၸဝတၲနသုတၲံ (လူအမ်ားနားလည္ေနတဲ့ ဓမၼစၾကာတရား ေတာ္)မွာ `ရဟန္းတို႔...အစြန္းတရားႏွစ္ပါး တို႔ကို မကပ္ေရာက္မူ၍ ငါ ဘုရားသည္ မဇိၩမ ပဋိပဒါေခၚတဲ့ အလယ္အလတ္လမ္းအက်င့္ကို ထိုးထြင္း၍ သိအပ္ခဲ့ေပၿပီ’ လို႔ ေဂါတမျမတ္စြာ ဘုရားက ဝန္ခံေဖာ္ျပထားတယ္။ အဲဒီမဇိၩမ ပဋိပဒါလို႔ေခၚတဲ့ အလယ္လမ္းအက်င့္ဆိုတာ ဘယ္လို အက်င့္လမ္းမ်ိဳး ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လည္းဆက္ၿပီး `အလယ္လမ္းအက်င့္ဆိုတာ အရိယမဂၢင္ရွစ္ပါးပင္ ျဖစ္သည္။ အရိယမဂၢင္ ရွစ္ပါးဆိုသည္မွာ ၁။ မွန္စြာျမင္ျခင္း(သမၼာဒိ႒ိ)၊ ၂။ မွန္စြာၾကံျခင္း (သမၼာသကၤပၸ)၊ ၃။ မွန္စြာ ေျပာျခင္း (သမၼာ ဝါစာ)၊ ၄။ မွန္စြာျပဳျခင္း(သမၼာ ကမၼႏၱ)၊ ၅။ မွန္စြာ အသက္ေမြးျခင္း(သမၼာ အာဇီဝ)၊ ၆။ မွန္စြာလံု႔လထုတ္ျခင္း(သမၼာ ဝါယမ)၊ ၇။ မွန္စြာအမွတ္သတိရွိျခင္း (သမၼာ သတိ)၊ ၈။ မွန္စြာ စူးစိုက္တည္ၾကည္ျခင္း(သမၼာ သမာဓိ) တို႔ျဖစ္ၾကသည္’ လို႔ ေဖာ္ျပတယ္။ ေျပာခဲ့တဲ့ မဇိၩမပဋိပဒါ အလယ္အက်င့္ကို က်င့္တတ္ေအာင္ ပညာရွင္ေတြ၊ ဆရာေတာ္ ႀကီးေတြက ၁။ မူလမဂၢ၊ ၂။ ပုဗၺဘာဂမဂၢ၊ ၃။ အရိယမဂၢဆိုၿပီး အဆင့္သံုးဆင့္ ခြဲျခားျပၾက တယ္။ မူလမဂၢဆိုတာ အေျခခံျပဳရမယ့္မဂၢင္လို႔ ဆိုလိုတယ္။ အဲဒီမူလမဂၢက ငါးမ်ိဳးရွိတယ္။ ၁။ မွန္တဲ့အျမင္(ဒီမွာက ကံနဲ႔ ကံရဲ႕ အက်ိဳးကို ယံုၾကည္တဲ့ ကမၼႆကတာသမၼာဒိ႒ိကို ဆိုလို တယ္) ၂။ မွန္စြာေျပာဆိုျခင္း(သမၼဝါစာ) ၃။ မွန္စြာျပဳျခင္း(သမၼကမၼႏၱ) ၄။ မွန္စြာအသက္ေမြးဝမ္းျခင္း (သမၼာအာဇီဝ) ၅။ မွန္စြာစူးစိုက္တည္ၾကည္ျခင္း(သမၼာ သမာဓိ) ဆိုတဲ့ မဂၢင္ ငါးမ်ိဳးဟာ အေျခခံျပဳရ မည့္၊ အေျခခံအားျဖင့္အားထုတ္ရမည့္ မဂၢင္ေတြလို႔ ဆိုလိုတယ္။ ဒီမူလမဂၢထဲက ကမၼႆကတာသမၼာ ဒိ႒ိ ဆိုတဲ့ ကံနဲ႔ကံရဲ႕အက်ိဳးကို မွန္ကန္စြာသိျမင္တဲ့ သမၼာဒိ႒ိဟာ အင္မတန္ အေရးႀကီးတယ္။ ကမၼႆကတာ သမၼာဒိ႒ိရွိမွ ေျပာခဲ့တဲ့ နတိၳက ဒိ႒ိ၊ အေဟတုကဒိ႒ိ၊ အကိရိယဒိ႒ိေတြကို ပယ္ႏိုင္မွာျဖစ္တယ္။ ကံနဲ႔ကံရဲ႕အက်ိဳးကို နားလည္သိျမင္ယံုၾကည္မွ မဇိၩမပဋိပဒါက်င့္စဥ္ ကို က်င့္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကိုလည္း နားလည္ ယံုၾကည္ႏိုင္တယ္။ မွန္တဲ့စကား၊ မွန္တဲ့အျပဳ၊ မွန္တဲ့ အသက္ေမြးမႈ(သမၼာဝါစာ၊ သမၼာကမၼႏၱ၊ သမၼာအာဇီဝ)ဆိုတဲ့အက်င့္ ဒါမွမဟုတ္ သီလ ေတြကို ေစာင့္ထိန္းျခင္းဟာ ကုသိုလ္ျဖစ္တယ္လို႔ နားလည္လက္ခံယံုၾကည္မယ္၊ နားလည္လက္ခံ ယံုၾကည္မွလည္း သမၼာဝါစာအစရွိတဲ့အက်င့္၊ သီလကို ေစာင့္ထိန္းမွာပဲ။ မမွန္တာမေျပာဘဲ၊ မမွန္တာေတြ မျပဳမူ၊ မလုပ္ကိုင္ဘဲ၊ မမွန္တဲ့ အသက္ေမြးမႈေတြမျပဳဘဲ ေစာင့္ထိန္းမွ ေနာင္တေတြကင္းၿပီး စိတ္ရဲ႕တည္ၾကည္ခိုင္ခံ့မႈ၊ သမာဓိ ရႏိုင္မယ္လို႔လည္း နားလည္လက္ခံ ယံုၾကည္မယ္။ သမာဓိဆိုတဲ့စိတ္ရဲ႕ တည္ၾကည္ခိုင္ခံ့မႈရွိမွ ပုဗၺဘာဂမဂၢင္ကို အားထုတ္ရာမွာ ေအာင္ျမင္ ေပါက္ ေျမာက္ႏိုင္မယ္လို႔လည္း နားလည္ ယံုၾကည္လာမွာပဲ။ ပုဗၺဘာဂမဂၢဆိုတာကေတာ့ အရိယမဂၢင္ေတြျဖစ္လာဖို႔အတြက္ အရင္အဦး အားထုတ္ရတဲ့အဆင့္လို႔ ဆိုရမွာပဲ။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဝိပႆနာမဂၢင္လို႔ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီပုဗၺဘာဂမဂၢကလည္း ငါးမ်ိဳး ရွိတယ္။ ၁။ မွန္တဲ့အျမင္(သမၼာဒိ) ၂။ မွန္တဲ့ၾကံစည္မႈ(သမၼသကၤပၸ) ၃။ မွန္တဲ့လံု႔လစိုက္ထုတ္မႈ (သမၼာ ဝါယမ) ၄။ မွန္တဲ့အမွတ္သတိရွိမႈ (သမၼာသတိ) ၅။ မွန္တဲ့စိတ္ရဲ႕ စူးစိုက္တည္ၾကည္ ခိုင္ခံ့မႈ (သမၼာသမာဓိ) ဆိုတဲ့ မဂၢင္ေတြပါပဲ။ မူလမဂၢအဆင့္မွာ သမထတရား အားထုတ္သူေတြအတြက္ကေတာ့ ဈာန္ေတြ အထိေရာက္တဲ့၊ သမာဓိအဆင့္အထိ အားထုတ္ တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုဈာန္ရသည္ အထိခိုင္ခံ့တဲ့ သမာဓိရွိေနရင္လည္း ပုဗၺဘာဂ မဂၢအဆင့္မွာ ဈာန္မွထၿပီး ဝိပႆနာ႐ႈရင္ Óဏ္ အျမင္ေတြ ျဖစ္ေပၚမွာပါပဲ။ ပုဗၺဘာဂမဂၢအဆင့္မွာ ဝိပႆနာကို စတင္႐ႈမွတ္တဲ့သူအဖို႔ကေတာ့ ခဏိကသမာဓိလို႔ေခၚတဲ့ ဝိပႆနာသမာဓိ အလံု အေလာက္ ျဖစ္ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။ ဝိပႆနာဥာဏ္ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္တဲ့ ခဏိကသမာဓိဟာ သမထ က်င့္စဥ္ထဲက ဥပစာရသမာဓိအဆင့္နဲ႔ ညီတယ္လို႔ က်မ္းဂန္ေတြမွာ ေဖာ္ျပတယ္။ ဒီေတာ့ ပုဗၺဘာမဂၢ အဆင့္မွာ ဝိပႆနာ႐ႈသူဟာ ကမၼ႒ာန္းတစ္ခုခုကို ႐ႈမွတ္ရင္းလံုေလာက္တဲ့ ခဏိကသမာဓိရလာရင္ ဝိပႆနာ ဥာဏ္ေတြ ျဖစ္ေပၚသြားမွာပါပဲ။ မဟာ သတိပ႒ာန္ သုတၲံ အစရွိတဲ့ ဗုဒၶ ေဒသနာေတြအရ ဝိပႆနာ ႐ႈစရာ ကမၼ႒ာန္းေတြ ၂၁ မ်ိဳးေတာင္ရွိတယ္။ ဒီအထဲ က မိမိႏွစ္သက္ရာ ကမၼ႒ာန္း ကိုယူၿပီး ဝိပႆနာ႐ႈႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ခႏၶာငါးပါး ဒါမွမဟုတ္ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာေခါင္း၊ လွ်ာ၊ ကိုယ္၊ စိတ္စတဲ့ အာ႐ံုခံဒြာရေတြမွာ ထိလာတိုင္း၊ ထင္လာတိုင္း၊ ျဖစ္လာတိုင္းကို ဝိပႆနာ ႐ႈမွတ္တယ္ ဆိုပါေတာ့။ ဒီလို႐ႈရင္းမွ အကယ္၍ ဆိုခဲ့တဲ့ ပုဗၺဘာဂမဂၢ ငါးခုဟာ အညီအၫြတ္ အလုပ္လုပ္ၾကတယ္ဆိုရင္ ဝိပႆနာ ဥာဏ္ေတြ ျဖစ္ေပၚမွာပဲ။ ဒီေနရာမွာ... ပုဗၺ ဘာဂမဂၢ အဆင့္မွာရွိတဲ့ မဂၢင္ငါးခု အညီအၫြတ္ လုပ္ပံုကို ေပၚလြင္ေအာင္...ျမင္သိစိတ္၊ ၾကားသိ စိတ္စတဲ့ သိစိတ္ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကို နည္းနည္း ေျပာဖို႔လိုမယ္။ စိတ္ဟာ ဘယ္အာ႐ံုကိုမွ မစူးစိုက္ဘဲ ရွိေနရင္ စိတ္ရဲ႕မူရင္းအာ႐ံုျဖစ္တဲ့ `ဘဝင္’ ရဲ႕ အာ႐ံုကို မွီၿပီး ဘဝင္စိတ္အေနနဲ႔ျဖစ္ေနတယ္။ `ဓမၼာ႐ံု’ လို႔ေခၚတဲ့ စိတ္အာ႐ံုေတြျဖစ္ရင္ ဒါမွ မဟုတ္ အဆင္း၊ အသံ၊ အနံ႔၊ အရသာ အေတြ႕အထိ စတဲ့အျပင္ အာ႐ံုေတြျဖစ္ရင္ အဆက္ မျပတ္ျဖစ္ေနတဲ့ ေျပာခဲ့တဲ့ ဘဝင္စိတ္ဟာ အာ႐ံု အသစ္ဘက္ကို လွည့္ေပးတယ္။ အာ႐ံုဘက္ လွည့္ရာမွာ စိတ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္။ အျပင္အာ႐ံု အတြက္ `ပၪၥဒြာရ အာဝဇၨန္း’ စိတ္က လွည့္ေပး တယ္။ အတြင္းအာ႐ံုေတြ(ေျပာခဲ့တဲ့ ဓမၼာ႐ံု) အတြက္ေတာ့ `မေနာဒြာရ အာဝဇၨန္း’ စိတ္က လွည့္ေပးတယ္။ အျပင္က အာ႐ံုဆိုရင္ စိတ္ကို သက္ဆိုင္ရာ မ်က္စိ၊ နား၊ စသည္တို႔နဲ႔ ဆိုင္ေပး လိုက္တယ္။ ဥပမာ အဆင္းအာ႐ံု ဆိုပါေတာ့။ အဲဒီအဆင္းအာ႐ံုကို သက္ဆိုင္ရာ မ်က္စိနဲ႔ ဆိုင္ေပးလိုက္တယ္။ ဆိုင္ေပးၿပီးတဲ့အခါမွာ အာ႐ံုကို လက္ခံတယ္(သမၸဋိစၦိဳင္း)၊ လက္ခံၿပီး တဲ့အာ႐ံုကို စံုစမ္းတယ္(သႏၱီရဏ)၊ စံုစမ္းၿပီးတဲ့ အခါ အဲဒီအာ႐ံုဟာ ဘယ္လိုအာ႐ံုမ်ိဳးျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္တယ္ (ဝုေ႒ာ)၊ အာ႐ံုေတြ ဟာ အတြင္းကလာရင္ (စိတ္ အတြင္းမွလာရင္) မေနာဒြာရအာဝဇၨန္းက ဆံုးျဖတ္တဲ့စိတ္ (ဝုေ႒ာ) အဆင့္ကေန ခံယူလိုက္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ မေနာ ဒြာရအာဝဇၨန္းစိတ္နဲ႔ ဆံုးျဖတ္တဲ့ ဝုေ႒ာစိတ္ ဟာ သေဘာခ်င္းတူတယ္လို႔ မွတ္ယူ ႏိုင္တယ္။ တကယ္ေတာ့ ေဗာဓိဓမၼရဲ႕ အေျဖက မွန္တဲ့အေျဖပဲ။ ဆံုးျဖတ္တဲ့စိတ္(ဝုေ႒ာ)ၿပီးတဲ့ အခါမွာ ေဇာစိတ္ေတြျဖစ္လာတယ္။ ေဇာစိတ္က ခုနစ္ႀကိမ္အထိ ျဖစ္ တယ္။ အဲဒီေနာက္ေဇာရဲ႕ အာ႐ံုကိုပဲ ဆက္ၿပီး အာ႐ံုျပဳတဲ့တဒါ႐ံုဆိုတဲ့စိတ္ ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္တယ္။ ဒီစိတ္ႏွစ္ႀကိမ္ ၿပီးတဲ့အခါ ေစာေစာက ဘဝင္စိတ္မ်ိဳး ျပန္ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါကို အဆင္း ကို ျမင္သိတဲ့ `ျမင္ဝီထိ’ လို႔ ေခၚတယ္။ ဒီျမင္ဝီထိတစ္ခုမွာ စဥ္ဆက္ျဖစ္ပ်က္ သြားတဲ့ စိတ္ေတြကို ေရတြက္ၾကည့္ ရင္ အာဝဇၨန္းစိတ္ကေန တဒါ႐ံု ႏွစ္ႀကိမ္ျဖစ္ပ်က္ၿပီးသည္အထိ အားလံုးေပါင္း စိတ္ဆယ့္ေလးႀကိမ္ ရွိတယ္။ ဒီျမင္ဝီထိနည္းတူပဲ ၾကား ျခင္း၊ နံျခင္း၊ လ်က္ျခင္း၊ ထိေတြ႕ျခင္း ေတြမွာလည္းဆိုခဲ့တဲ့ စိတ္ဆယ့္ေလး ႀကိမ္ ပါဝင္ၿပီးေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ ဝီထိေတြျဖစ္ၾကမွာပဲ။ စိတ္ကူး ၾကံစည္ျခင္းမွာေတာ့ (ဝုေဌအဆင့္မွာျဖစ္တဲ့ အတြက္) အာဝဇၨန္းစိတ္ရယ္၊ ေဇာခုနစ္ႀကိမ္ ရယ္၊ တဒါ႐ံုႏွစ္ႀကိမ္ရယ္... စုစုေပါင္း ဆယ္ႀကိမ္ျဖစ္မယ္။ ဝိပႆနာ႐ႈသူဟာ ျမင္သိမႈျဖစ္ၿပီးလွ်င္ ျဖစ္ၿပီးခ်င္း တစ္နည္းေျပာရရင္ ]ျမင္ဝီထိ}ျဖစ္ ၿပီးလွ်င္ ျဖစ္ၿပီးခ်င္း `ျမင္တယ္’ လို႔ ႐ႈမွတ္ရတယ္။ ဒီလိုျမင္ရင္ျမင္တယ္လို႔ ခ်က္ခ်င္း႐ႈမွတ္ ႏိုင္ရင္ ပရမတ္႐ုပ္နာမ္တရားကို အမွန္အတိုင္း သိတာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုခ်က္ခ်င္း မမွတ္ႏိုင္ရင္ ေတာ့ မိန္းမ၊ ေယာက်ာ္းစတဲ့ သဏၭာန္ပညတ္၊ ျဒပ္ပညတ္၊ အမည္ပညတ္ေတြ ေပါင္းစပ္ခ်ိန္ ရသြားတယ္။ ဒီအခါ တပ္မက္ဖြယ္ ခ်စ္ခင္ဖြယ္ စတဲ့အစြဲေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။ အဲဒီႏွစ္သက္ဖြယ္၊ မႏွစ္သက္ဖြယ္ မိန္းမ၊ ေယာက်ာ္းစတဲ့ ပညတ္ ေတြေပၚမွာပဲ အေျချပဳၿပီးေျပာခဲ့တဲ့ စိတ္ဆိုး စိတ္ပ်က္မႈေတြ၊ မနာလိုဝန္တိုမႈေတြ ျဖစ္ေတာ့ တာပဲ။ ျမင္သိမႈဝီထိမွာလိုပဲအျခားၾကားမႈ၊ နံမႈ၊ လ်က္မႈ၊ ထိမႈ၊ ေတြးၾကံမႈတို႔မွာလည္း ျဖစ္ၿပီး ရင္ ျဖစ္ၿပီးခ်င္း သိသိေနေအာင္ ဝိပႆနာ႐ႈ မွတ္ရတယ္။ ပုဗၺဘာဂမဂ္အဆင့္မွာ ႐ႈမွတ္ အားထုတ္ေနတာကို ၾကည့္ရင္... ဆိုခဲ့တဲ့ အတိုင္း ျမင္ဝီထိ၊ ၾကားဝီထိ စသည္ျဖစ္လွ်င္ ျဖစ္ခ်င္း ႐ႈမွတ္ႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားအားထုတ္ ေနျခင္းဟာ သမၼာဝါယမမဂၢင္ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ လွ်င္ျဖစ္ခ်င္း သိသိေနေအာင္ သတိထားေန တာက သမၼာသတိမဂၢင္ျဖစ္တယ္။ အတိတ္ အနာဂတ္ေတြဆီ စိတ္က မပ်ံ႕လြင့္ဘဲ စိတ္ၿငိမ္ လာေအာင္ ဒါမွမဟုတ္ ျမင္မႈၾကားမႈမွာ ပညတ္ ေတြဆီမေရာက္ေစဘဲ ျမင္ဆဲၾကားဆဲမွာပဲ ႐ႈမွတ္ႏိုင္ေအာင္ အားထုတ္ ေနျခင္းဟာ သမၼာသမာဓိမဂၢင္ ျဖစ္တယ္။ သမၼာဝါယမမဂၢင္၊ သမၼာ သတိမဂၢင္၊ သမၼာသမာဓိမဂၢင္သံုးခုဟာ ညီၫြတ္စြာျဖစ္ေနရင္ သမၼာ သကၤပၸမဂၢင္က အာ႐ံုဆီကို စိတ္ဦးၫြတ္ေပးတယ္။ စိတ္နဲ႔အာ႐ံုကို တည့္ေပး၊ ဆိုင္ေပးတယ္။ ဒီအခါ သမၼာဒိ႒ိမဂၢင္က...ျမင္သိမႈ၊ ၾကားသိမႈ ျဖစ္တိုင္း ျမင္ၿပီးပ်က္၊ ၾကားၿပီးပ်က္ေနတာကို အမွန္အတိုင္းသိတယ္။ အျခားနံမႈ၊ လ်က္မႈ၊ ထိမႈ၊ ေတြးၾကံမႈ တို႔နဲ႔ဆိုင္တဲ့ နံသိမႈ၊ လ်က္သိမႈ၊ ထိသိမႈ၊ ၾကံသိမႈေတြဟာလည္း ျဖစ္ၿပီးရင္ ပ်က္ေနၾကတယ္လို႔ အမွန္ အတိုင္း သမၼာဒိ႒ိကသိတယ္။ ျဖစ္ပ်က္ေနတာကလြဲလို႔ အေကာင္း အဆိုး၊ ခ်စ္ဖြယ္ မုန္းဖြယ္၊ သူငါေယာက်ာ္း၊ မိန္းမဆိုတာေတြ မရွိၾက ဘူး။ ဒါေတြဟာ ျဖစ္ၿပီး ပ်က္ေနျခင္း သာရွိတယ္ဆိုတဲ့ အနိစၥ၊ အနတၲ သဘာဝကို မိန္းမ၊ ေယာက်ာ္း၊ ခ်စ္ဖြယ္၊ မုန္းဖြယ္၊ သဏၭာန္ျဒပ္မ်ိဳးစံု အေနနဲ႔ ထင္ျမင္တယ္။ အဲဒီထင္ျမင္မႈအေပၚ မူတည္ၿပီး ေျပာခဲ့တဲ့ မနာလိုဝန္တိုမႈေတြ၊ စိတ္ပ်က္ျခင္း၊ စိတ္ဆိုးျခင္းစတဲ့ စိတ္ရဲ႕ေရာဂါ ေတြျဖစ္ေတာ့တာပဲ။ ပုဗၺဘာဂမဂ္အဆင့္မွာ သမၼာဒိ႒ိ၊ သမၼာ သကၤပၸ၊ သမၼာဝါယမ၊ သမၼာသတိ၊ သမၼာသမာဓိဆိုတဲ့ မဂၢင္ငါးပါး အညီအၫြတ္ျဖစ္ၾကရင္ ႐ုပ္၊ နာမ္ခႏၶာမွာ အနိစၥ၊ အနတၲသေဘာေတြကို အေသအခ်ာျမင္ၿပီး အဲဒီ႐ုပ္နာမ္ခႏၶာအေပၚမွာ အစြဲကင္းသြားတယ္။ ပထမအစြဲကင္းသူ ကိုေတာ့ ေသာတာပန္ပုဂိၢဳလ္လို႔ ေခၚတာပဲ။ ေသာတာပန္ပုဂိၢဳလ္မွာ မနာလို ဝန္တိုျခင္းဆိုတဲ့ ေဒါသေတြ မကင္းေသးဘူး။ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါ မကုန္ေသးဘူးလို႔ ဆိုရမွာေပါ့။ ပုဗၺဘာဂမဂ္ကို အားထုတ္လို႔ အစြဲဟူသမွ် ကင္းတဲ့ ရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္အျဖစ္ကို ေရာက္မွပဲ စိတ္မွာျဖစ္တဲ့ေရာဂါဟူသမွ် ကင္းမွာပါပဲ။ ရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီရဟႏၱာပုဂိၢဳလ္မွာ အရိယမဂ္လို႔ဆိုရတဲ့ ၁။ သမၼာဒိ႒ိ၊ ၂။ သမၼာသကၤပၸ ၃။ သမၼာဝါစာ ၄။ သမၼာကမၼႏၱ ၅။ သမၼာအာဇီဝ ၆။ သမၼာဝါယမ ၇။ သမၼာသတိ ၈။ သမၼာသမာဓိ မဂၢင္ရွစ္ပါးကို ၿပီးျပည့္စံုစြာ ရရွိသြားပါတယ္။ အရိယမဂၢအဆင့္ကို ေရာက္ေအာင္ အားထုတ္ဖို႔ဟာ ဗုဒၶသာသနာရဲ႕ ပန္းတိုင္ပါပဲ။ အထက္ပါတရားစကားတို႔ကို ေဟာၾကားၿပီးေနာက္ ကြ်န္းပင္ ေက်ာင္း ဆရာေတာ္ႀကီးက မိမိသီတင္းသံုးရာအေဆာင္သို႔ ျပန္ႂကြသြား ပါသည္။ ဆရာေတာ္ႀကီးကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ရင္းက ဗုဒၶသာသနာ၏ အဆံုးစြန္ပန္းတိုင္သို႔ သြားရမည့္ခရီးကို လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္မိပါသည္။

နႏၵသိန္းဇံ